ऑक्सिजन उत्पादन तंत्रज्ञानाच्या सतत विकासासह, वैद्यकीय ऑक्सिजन सुरुवातीच्या औद्योगिक ऑक्सिजनपासून द्रव ऑक्सिजन आणि नंतर चालू दाब स्विंग अ‍ॅडसोर्प्शन (PSA) ऑक्सिजन उत्पादनात विकसित झाला आहे. ऑक्सिजन पुरवठा पद्धत देखील एकाच बाटलीतून थेट ऑक्सिजन पुरवठ्यापासून केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा प्रणालीपर्यंत विकसित झाली आहे. सध्या, आधुनिक रुग्णालयातील क्लिनिकमध्ये केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा प्रणाली, केंद्रीय सक्शन प्रणाली आणि संकुचित हवा प्रणाली या तीन आवश्यक वैद्यकीय वायू पुरवठा प्रणाली बनल्या आहेत.
मानवी चयापचय क्रियांसाठी ऑक्सिजन हा एक महत्त्वाचा पदार्थ आहे आणि मानवी जीवनाच्या हालचालींसाठी पहिली गरज आहे. ऑक्सिजन पूरक मानवी शरीराच्या शारीरिक आणि जैवरासायनिक अंतर्गत वातावरणात सुधारणा करू शकते आणि चयापचय प्रक्रियांच्या सौम्य चक्राला चालना देऊ शकते, ज्यामुळे रोगांवर उपचार करणे, लक्षणे कमी करणे, पुनर्प्राप्तीला प्रोत्साहन देणे, जखमांना प्रतिबंध करणे आणि आरोग्य सुधारणे हे उद्दिष्ट साध्य होते.
म्हणूनच, वैद्यकीय क्षेत्रात, विशेषतः गंभीर आजारी रुग्णांना आणि अपघाती दुखापत झालेल्यांना प्रथमोपचार देण्यात ऑक्सिजनची भूमिका महत्त्वाची आहे आणि वैद्यकीय संस्थांसाठी ऑक्सिजनचा पुरवठा ही एक आवश्यक परिस्थिती बनली आहे.
रुग्णालयातील ऑक्सिजन पुरवठा प्रणालीचा विकास इतिहास
एका बाटलीतून थेट ऑक्सिजन पुरवठा
रुग्णालयांमध्ये ऑक्सिजन पुरवण्याची पारंपारिक पद्धत म्हणजे एकाच बाटलीतून थेट ऑक्सिजन पुरवठा करणे आणि ही पद्धत नेहमीच औद्योगिक ऑक्सिजन पुरवण्यासाठी वापरली जात आहे. औद्योगिक ऑक्सिजनमध्ये अनेकदा हानिकारक वायू असतात आणि सिलेंडरच्या आतील भिंतीला गंज चढतो, त्यामुळे ऑक्सिजनला मळमळणारा वास येतो. वैद्यकीयदृष्ट्या वापरल्यास, रुग्णांना खोकला येतो आणि श्वसनाची लक्षणे वाढतात.
म्हणूनच, लोकांच्या आरोग्याची खात्री करण्यासाठी, चीनने वैद्यकीय ऑक्सिजनच्या मानकांमध्ये सुधारणा केली आहे.
केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा
ऑक्सिजन पुरवठा, ज्याला सेंट्रल ऑक्सिजन सप्लाय असेही म्हणतात, ही एक आधुनिक ऑक्सिजन पुरवठा पद्धत आहे जी आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मोठ्या प्रमाणात वापरली जाते. चीनने १९८३ मध्ये पहिली सेंट्रल ऑक्सिजन सप्लाय सिस्टीम विकसित केली, ती मोठ्या आणि मध्यम आकाराच्या शहरांमध्ये मोठ्या प्रमाणात प्रमोट आणि लागू केली गेली आहे. सध्या, विशिष्ट प्रमाणात सर्व रुग्णालयांनी सेंट्रल ऑक्सिजन सप्लाय सिस्टीम स्वीकारल्या आहेत. शिवाय, सेंट्रलाइज्ड ऑक्सिजन सप्लाय सिस्टीम, सेंट्रलाइज्ड सक्शन सिस्टीम आणि कॉम्प्रेस्ड एअर सिस्टीम असलेली मेडिकल गॅस सप्लाय सिस्टीम रुग्णालयांमधील वॉर्ड इमारतींच्या बांधकाम आणि नूतनीकरणासाठी आणि रुग्णालयांसाठी अपग्रेड करण्यासाठी आवश्यक प्रकल्प बनली आहे.
केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा तंत्रज्ञान रुग्णालयांची वैद्यकीय पातळी सुधारू शकते, रुग्णांना वेळेवर बचाव किंवा उपचार मिळू शकतात आणि त्यामुळे अनेकांचे जीव वाचू शकतात. त्याच वेळी, केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा तंत्रज्ञानासाठी उपकरणे तुलनेने केंद्रित असल्याने, रुग्णालयांच्या आधुनिक व्यवस्थापनासाठी ते अनुकूल आहे.
विशेषतः, खालील पैलू प्रतिबिंबित होतात:
- केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा पाइपलाइनचा दाब कमी आहे आणि ती अनेक सुरक्षा उपकरणांनी सुसज्ज आहे, ज्यामुळे ती अधिक सुरक्षित आणि विश्वासार्ह बनते.
- केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी ऑक्सिजन सिलिंडर वॉर्डमध्ये नेण्याची आवश्यकता नाही, ज्यामुळे साठवणूक आणि वाहतूक सुलभ होते.
- केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा प्रणालीमध्ये मजबूत ऑक्सिजन पुरवठा क्षमता, मोठी क्षमता, स्थिर दाब आहे आणि मोठ्या प्रमाणात सतत ऑक्सिजन पुरवठा प्रदान करू शकते.
- केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी ऑक्सिजन इनहेलेशन टर्मिनल थेट ऑपरेटिंग रूम, आपत्कालीन कक्ष आणि प्रत्येक वॉर्डच्या वॉर्डमध्ये स्थापित केले आहे, ज्यामुळे ऑक्सिजन इनहेलेशन सोपे, सोपे, सुरक्षित आणि विश्वासार्ह बनते.
- केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा ऑक्सिजन वापरात लक्षणीय सुधारणा करू शकतो, ऑक्सिजन व्यवस्थापन कर्मचाऱ्यांची संख्या कमी करू शकतो आणि त्यामुळे आर्थिक फायदे सुधारू शकतो.
रुग्णालयाच्या मध्यवर्ती ऑक्सिजन पुरवठा प्रणालीमध्ये ऑक्सिजन स्रोत, ऑक्सिजन पाइपलाइन, व्हॉल्व्ह आणि टर्मिनलसह उपकरणे असतात. सध्या, बसबार, लिक्विड ऑक्सिजन आणि प्रेशर स्विंग अ‍ॅडॉर्प्शन (PSA) ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटर हे सामान्यतः देशांतर्गत आणि परदेशात ऑक्सिजन पुरवठा प्रणालीचा ऑक्सिजन स्रोत म्हणून वापरले जातात.
बसबार
बसबार ऑक्सिजन पुरवठा प्रणाली प्रामुख्याने उच्च-दाब ऑक्सिजन सिलेंडरच्या दोन संचांपासून बनलेली असते (एक गॅस पुरवठ्यासाठी आणि एक बॅकअपसाठी). त्यात बसबार, स्वयंचलित/मॅन्युअल नियंत्रण उपकरणांचा संच, ध्वनी आणि प्रकाश अलार्म, दाब कमी करणारे आणि स्थिर करणारे उपकरण, पाईप आणि अॅक्सेसरीज असतात. जेव्हा ऑक्सिजन पुरवठा संपणार असतो, तेव्हा बसबार आपोआप बॅकअप ऑक्सिजन पुरवठ्यावर स्विच करू शकतो.
नियंत्रण उपकरणात प्रेशर गेज, मॉनिटरिंग कंट्रोल युनिट आणि ऑपरेटिंग परिस्थिती प्रदर्शित करण्यासाठी आणि वापरकर्त्याला संपलेला ऑक्सिजन सिलेंडर बदलण्याची आठवण करून देण्यासाठी अलार्म सिस्टम आणि इंडिकेटर लाइट्स आहेत. जर स्वयंचलित नियंत्रण उपकरण अयशस्वी झाले, तर ऑक्सिजन पुरवठा दाबाची स्थिरता सुनिश्चित करण्यासाठी बॅकअप प्रेशर रिडक्शन आणि प्रेशर स्टॅबिलायझेशन डिव्हाइस कार्यान्वित केले जाईल.
द्रवरूप ऑक्सिजन
द्रव ऑक्सिजनचा ऑक्सिजन स्रोत म्हणून वापर करणारी वायू स्रोत प्रणाली प्रामुख्याने द्रव ऑक्सिजन टाकी, व्हेपोरायझर, दाब कमी करणारे उपकरण आणि अलार्म उपकरण यांनी बनलेली असते. द्रव ऑक्सिजन टाकीच्या आतील आणि बाहेरील दाब फरकाचा वापर करून वाहतूक वाहनाच्या द्रव ऑक्सिजन टाकीमधून केंद्रीकृत ऑक्सिजन पुरवठा प्रणालीच्या द्रव ऑक्सिजन टाकीमध्ये द्रव ऑक्सिजन जोडला जातो. द्रव ऑक्सिजन टाकी ही द्रवाचे आवश्यक कमी तापमान सुनिश्चित करण्यासाठी उच्च-दाब इन्सुलेशन इंटरलेयर आहे.
व्हेपोरायझरमधून द्रव ऑक्सिजन वाहताना त्याचे तापमान झपाट्याने वाढते, ज्यामुळे आयआरचे बाष्पीभवन होते. उच्च-दाब वाष्पीभवन ऑक्सिजनचा दाब कमी करणाऱ्या उपकरणाद्वारे कमी केला जातो आणि नंतर दाब स्थिर झाल्यानंतर बाहेर पाठवला जातो. एका प्रणालीमध्ये सामान्यतः दोन द्रव ऑक्सिजन टाक्या असतात, एक ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी आणि एक बॅकअपसाठी; द्रव ऑक्सिजन टाकी आणि बसबार एकत्रितपणे देखील वापरता येतात, द्रव ऑक्सिजन टाकी गॅस पुरवते आणि बसबार बॅकअप म्हणून वापरला जातो.
वैद्यकीय PSA ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटर ऑक्सिजन पुरवठा
वैद्यकीय PSA ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटरची ऑक्सिजन पुरवठा प्रणाली प्रामुख्याने एअर कॉम्प्रेसर आणि ड्रायर, एक फिल्टर, एक ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटर, एक ऑक्सिजन स्टोरेज टँक, पाईप्स आणि अॅक्सेसरीजपासून बनलेली असते. जर ऑक्सिजन सिलिंडरसाठी ऑक्सिजन भरणे आवश्यक असेल तर ऑक्सिजन कॉम्प्रेसर आणि ऑक्सिजन फिलिंग स्टेशन स्थापित केले जाऊ शकते. PSA ऑक्सिजन जनरेटर ≥ 90% शुद्धतेसह ऑक्सिजन मिळविण्यासाठी प्रेशर स्विंग अ‍ॅडसोर्प्शन ऑक्सिजन उत्पादन तंत्रज्ञानाचा वापर करतो जो वैद्यकीय ऑक्सिजन मानकांशी जुळतो.
प्रेशर स्विंग अ‍ॅशॉर्प्शन ऑक्सिजन उत्पादन तंत्रज्ञान जिओलाइट आण्विक चाळणीद्वारे ऑक्सिजन आणि नायट्रोजनचे निवडक शोषण वापरते आणि शोषण क्षमता वाढत्या शोषण दाबासह वाढते आणि कमी झालेल्या शोषण दाबासह कमी होते ही वैशिष्ट्ये वापरते. ते ऑक्सिजन समृद्ध करण्यासाठी दाबाच्या परिस्थितीत नायट्रोजन शोषून घेते; कमी दाबाच्या परिस्थितीत शोषलेल्या नायट्रोजनचे शोषण करते आणि त्याच वेळी आण्विक चाळणीचे पुनर्जन्म करते. हे परस्पर चक्र ऑक्सिजन आणि नायट्रोजनचे पृथक्करण आणि ऑक्सिजनचे उत्पादन साध्य करते.
वैद्यकीय पीएसए ऑक्सिजन जनरेटरचा वापर सिंगल युनिट किंवा ड्युअल युनिट म्हणून कॉन्फिगर केला जाऊ शकतो. सिंगल युनिट कॉन्फिगरेशनमध्ये, ऑक्सिजन जनरेटर उपकरणांचा एक संच वापरला जातो आणि ऑक्सिजन सिलिडर बसबार बॅकअप म्हणून वापरला जातो. ऑक्सिजनच्या मागणीच्या शिखरावर, ऑक्सिजन सिलिडर बसबारद्वारे पूरक केला जातो, जो किफायतशीर आणि सुरक्षित आणि विश्वासार्ह दोन्ही असतो. ड्युअल युनिट कॉन्फिगरेशनमध्ये, ऑक्सिजन जनरेटर उपकरणांचे दोन संच कॉन्फिगर केले जातात, जे पार्किंग आणि देखभालीसाठी सोयीस्कर असतात आणि हमी म्हणून बॅकअप ऑक्सिजन बसबार असतो, जो अधिक सुरक्षित आणि अधिक व्यावहारिक असतो.
साधेपणाची तुलना
बसबार ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी वैद्यकीय ऑक्सिजन सिलिंडरची नियमित खरेदी आवश्यक असते, जे वाहतूक, हाताळणी आणि व्यवस्थापन करणे कठीण असते आणि सिलिंडरची नियमित देखभाल आवश्यक असते.
बसबारपेक्षा द्रव ऑक्सिजन ही एक उत्तम सुधारणा आहे, ज्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात वाहतूक क्षमता, उच्च वाहतूक कार्यक्षमता, कमी सहाय्यक वेळ आणि कमी ऑक्सिजन खर्चाचे फायदे आहेत. द्रव ऑक्सिजनने भरलेला आणि पूर्णपणे गॅसिफाइड केलेला ३.६५ मीटर ३ द्रव ऑक्सिजन साठवण टाकी ३००० मीटर ३ ऑक्सिजन तयार करू शकते, ज्यासाठी ५०० स्टील सिलेंडरची आवश्यकता असते आणि केवळ स्टील सिलेंडरचे वजन सुमारे ३० टन असते.
द्रव ऑक्सिजन साठवण टाक्या महिन्यातून फक्त १-२ वेळा भराव्या लागतात, परंतु भरताना ऑपरेटिंग आवश्यकता खूप जास्त असतात आणि ऑपरेटरना काम करण्यासाठी प्रमाणित करणे, दररोज आउटपुट प्रेशर तपासणे आणि नियमितपणे उपकरणांची तपासणी आणि देखभाल करणे आवश्यक असते. ऑक्सिजन वापरण्याची प्रक्रिया तुलनेने अवघड आहे.
वैद्यकीय पीएसए ऑक्सिजन जनरेटर साइटवर ऑक्सिजन उत्पादन करते आणि स्वतःचे स्वतंत्र ऑक्सिजन उत्पादन स्टेशन स्थापित करते. त्याला ऑक्सिजन वाहतुकीची आवश्यकता नसते आणि दुसऱ्या ऑक्सिजन स्रोताद्वारे प्रतिबंधित नसते. वारंवार समायोजन आणि कॅलिब्रेशनशिवाय उपकरणे स्वयंचलितपणे चालवता येतात. ते सुरक्षित, सोपे आणि ऑपरेट करण्यास सोयीस्कर आहे. इतर कोणत्याही सहाय्यक उपकरणांची आवश्यकता नाही आणि पात्र वैद्यकीय ऑक्सिजन थेट पाइपलाइन सिस्टममध्ये प्रवेश करू शकते, ज्यामुळे रुग्णालय व्यवस्थापन अधिक वैज्ञानिक आणि आधुनिक बनते.
सुरक्षा तुलना
बसबार ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या ऑक्सिजन सिलेंडरमधील ऑक्सिजनचा दाब तुलनेने जास्त असतो, साधारणपणे १५MPa (१५० वातावरण), ज्यामुळे तीव्र कंपन आणि टक्कर झाल्यास संभाव्य स्फोट होऊ शकतो. ऑक्सिजन सिलेंडरमधील ऑक्सिजनची गुणवत्ता आणि शुद्धता वापरकर्त्याच्या नियंत्रणाखाली नसते.
द्रव ऑक्सिजन ही सर्वात महत्त्वाची सुरक्षितता चिंता आहे. द्रव ऑक्सिजन साठवण टाकीमध्ये मोठ्या प्रमाणात द्रव ऑक्सिजन साठवला जातो. द्रव ऑक्सिजनचे तापमान अत्यंत कमी (-१८३°C) असते आणि ऑक्सिजन हा एक मजबूत ज्वलन घटक असतो. एकदा गळती झाली की त्याचे परिणाम भयानक असतात. म्हणून, द्रव ऑक्सिजन प्रणालीची नियमित तपासणी करणे आवश्यक आहे. जर द्रव ऑक्सिजन टाकीवरील स्फोट-प्रूफ डिस्कचा स्फोट झाला किंवा एक्झॉस्ट व्हॉल्व्ह एक्झॉस्टवर उडी मारला तर याचा अर्थ द्रव ऑक्सिजन टाकीच्या इंटरलेयरमधील व्हॅक्यूम नष्ट झाला आहे आणि तो दुरुस्त करून पुन्हा व्हॅक्यूम केला पाहिजे.
दाट लोकवस्ती असलेल्या रुग्णालयांमध्ये द्रव ऑक्सिजन टाक्या ठेवणे धोकादायक आहे. वाहतूक आणि पॅकेजिंग दरम्यान द्रव ऑक्सिजन गळती होण्याची शक्यता असते आणि थोड्या प्रमाणात ग्रीस देखील आग लावू शकते, ज्यामुळे सुरक्षिततेला धोका निर्माण होतो.
वैद्यकीय PSA ऑक्सिजन जनरेटर सामान्य तापमान आणि कमी दाबावर (२०°C-४०°C, ६-८ वातावरण) चालतात. तत्वतः कोणतेही असुरक्षित घटक नाहीत आणि ते तीन ऑक्सिजन पुरवठा पद्धतींपैकी सर्वात सुरक्षित आहे. वीज खंडित झाल्यास, बंद पडल्यास किंवा काही काळासाठी ऑक्सिजनचा वापर अचानक वाढल्यास आणि ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटरच्या रेटेड ऑक्सिजन उत्पादनापेक्षा जास्त झाल्यास ऑक्सिजनचा पुरवठा सुनिश्चित करण्यासाठी ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटरमध्ये सामान्यतः बॅकअप बसबार ऑक्सिजन स्त्रोत असतो.
आर्थिक तुलना
बसबार सिस्टीममध्ये ऑक्सिजन सिलिंडर वापरतात, जे सामान्यतः रुग्णालयांमध्ये उपलब्ध असतात. फक्त सिलिंडरवर प्रक्रिया करणे आणि नंतर ते एकत्र करणे आवश्यक आहे, त्यामुळे सुरुवातीच्या गुंतवणूकीचा खर्च वाचतो.
ऑक्सिजन पुरवठा पद्धतीची निवड
बसबार ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी कमीत कमी सुरुवातीची गुंतवणूक आवश्यक असल्याने, काही लहान आणि मध्यम आकाराच्या रुग्णालयांसाठी, ज्यांची रुग्णांना घेण्याची क्षमता कमी आहे आणि निधीची कमतरता आहे, बसबार ऑक्सिजन पुरवठा वापरणे ही सर्वात व्यावहारिक आणि किफायतशीर पद्धत आहे. दीर्घकालीन आर्थिक ऑपरेशनच्या दृष्टिकोनातून, रुग्णालयातील पीएसए ऑक्सिजन जनरेटर हा ऑक्सिजन पुरवठ्याचा सर्वात किफायतशीर मार्ग आहे. या प्रणालीमध्ये उच्च सुरक्षा घटक आहे आणि तो मानवरहित आणि आधुनिक पद्धतीने व्यवस्थापित केला जाऊ शकतो. आधुनिक रुग्णालयांसाठी हा सर्वोत्तम पर्याय आहे.
म्हणूनच, सध्या मोठ्या रुग्णालयांनी ऑक्सिजन पुरवठ्यासाठी हॉस्पिटल पीएसए ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटर्सचा वापर करावा. त्याच वेळी, पीएसए ऑक्सिजन कॉन्सन्ट्रेटर्सना दुसऱ्या ऑक्सिजन स्त्रोताची आवश्यकता नसल्यामुळे आणि ते फक्त विजेने सामान्यपणे ऑक्सिजन पुरवू शकतात, ते काही दुर्गम भागांसाठी आणि गैरसोयीच्या वाहतुकीच्या क्षेत्रांसाठी देखील योग्य आहेत.
सिस्टम पाईप्स आणि टर्मिनल्स
ऑक्सिजन स्टेशनमधून प्रत्येक मजल्यावर (वॉर्ड, शस्त्रक्रिया कक्ष, बचाव केंद्र, बाह्यरुग्ण क्लिनिक इ.) ऑक्सिजन वाहून नेला जातो. दुय्यम दाब स्थिरीकरणानंतर, ऑक्सिजन आउटपुट दाब 0.1-0.4MPs (समायोज्य) असतो. ऑक्सिजन पाइपलाइनभोवतीचे वातावरणीय तापमान 70°C पेक्षा जास्त नसावे.
पाइपलाइन किंवा व्हॉल्व्हजवळ उघड्या ज्वाला आणि तेलाचे डाग पूर्णपणे निषिद्ध आहेत. ऑक्सिजन वितरण पाइपलाइन तांब्याच्या पाईप्स किंवा स्टेनलेस स्टील पाईप्सपासून बनवल्या जाऊ शकतात. पहिले अधिक किफायतशीर आहे आणि राष्ट्रीय मानकांद्वारे निर्दिष्ट केलेले पसंतीचे साहित्य आहे.
ऑक्सिजन ट्यूब वॉर्डमध्ये प्रवेश केल्यानंतर, ती टर्मिनल प्लेटशी जोडली जाते (ज्याला ट्रीटमेंट बेल्ट देखील म्हणतात). टर्मिनल प्लेट ही विविध वायर आणि विविध पाइपलाइन टर्मिनल घटकांच्या असेंब्लीसाठी मार्गदर्शक खोबणी असते.
पोस्ट वेळ: जून-०९-२०२५